Όνομα Ακτής: Ασπροβάλτα – Βρασνά 1
	Κωδικός Ταυτότητας: ELBW119027003
	Δήμος Βόλβης
	Περιφέρεια ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
	Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ – ΘΡΑΚΗΣ

Εισαγωγή

Η θέσπιση Μητρώου Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης υπαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/7/ΕΚ, σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και συνιστά μια καινοτόμο προσέγγιση, με βασικό στόχο την ενημέρωση των πολιτών και την παροχή χρήσιμων στοιχείων για την σύγκριση και την επιλογή ακτών κολύμβησης. Η ταυτότητα των υδάτων κολύμβησης παρέχει πληροφορίες για τις φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής της ακτής, για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των υδάτων κολύμβησης, καθώς και για την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων ρύπανσης στην περιοχή.

Συμπληρωματικώς του Μητρώου Ταυτοτήτων, κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου κάθε έτους (από 1η Ιουνίου έως 31η Οκτωβρίου), διενεργούνται συστηματικές δειγματοληψίες και αναλύσεις μικροβιολογικών και άλλων παραμέτρων, με σκοπό την ποιοτική παρακολούθηση και ταξινόμηση των κολυμβητικών υδάτων.

Περιγραφή Ακτής

Η παραλία "Ασπροβάλτα - Βρασνά 1" βρίσκεται στο μυχό του Στρυμονικού Κόλπου και πιο συγκεκριμένα καταλαμβάνει το παράλιο τμήμα που αναπτύσσεται έμπροσθεν του οικισμού Ασπροβάλτας. Η παραλία έχει μήκος 4.050 μέτρα, μέσο πλάτος 50 μέτρα και προσανατολισμό νοτιοανατολικό. Η παράκτια ζώνη είναι μερικώς τροποποιημένη εξαιτίας της παρουσίας δόμησης (μόνιμα κτίσματα) στο κεντρικό και στο ανατολικό τμήμα της ακτής. Κύριο χαρακτηριστικό του χερσαίου τμήματος της ακτής είναι η άμμος που τον καλύπτει και η σποραδική χαμηλή βλάστηση. Ο θαλάσσιος πυθμένας είναι επίσης αμμώδης, ενώ η κλίση του είναι ομαλή, αφού η ισοβαθής των 5 μέτρων απαντάται σε απόσταση 180 μέτρων από την ακτή. Τέλος, τα κολυμβητικά ύδατα στα πρώτα μέτρα θεωρούνται αβαθή. Κατά τμήματα η παραλία είναι οργανωμένη και διαθέτει υποδομές όπως ξαπλώστρες και μόνιμες ομπρέλες, αποδυτήρια, WC, ντους και κάδους απορριμμάτων. Για την ασφάλεια των λουομένων στα οργανωμένα τμήματα της παραλίας απασχολείται εξειδικευμένο ναυαγοσωστικό προσωπικό. Στο ανατολικό τμήμα της ακτής εντοπίζεται οργανωμένος χώρος τουριστικής κατασκήνωσης δυναμικότητας 2.100 ατόμων, ο οποίος καταλαμβάνει 800 μέτρα από το μέτωπο της παραλίας. Δυτικότερα του εν λόγω χώρου λειτουργεί ένας επιπλέον χώρος τουριστικής κατασκήνωσης. Παράλληλα, επί της ακτής υπάρχουν υπαίθρια αναψυκτήρια που διευκολύνουν την κάλυψη βασικών αναγκών του κοινού. Η ακτή χρησιμοποιείται κυρίως για κολύμβηση, ενώ είναι προσβάσιμη οδικώς αποκλειστικά με ιδιωτικά μέσα. Τέλος, ο μέγιστος αριθμός λουομένων εκτιμάται σε 5.000 άτομα. Η άμεση περιοχή γύρω από την παραλία καλύπτεται από τον ασυνεχή αστικό ιστό του οικισμού Ασπροβάλτας. Η περιοχή έχει οικιστική κυρίως χρήση και δευτερευόντως παραθεριστική με ήπια τουριστική ανάπτυξη. Παρ' όλα αυτά, η δόμηση χαρακτηρίζεται ασυνεχής, αφού ενδιαμέσως των τεχνητών επιφανειών παρεμβάλλονται εκτάσεις με φυσική βλάστηση ή καλλιέργειες. Επιπλέον, επί της ακτής εντοπίζονται τρία σημεία εκβολής ρεμάτων. Όλα τα ρέματα είναι διαλείπουσας ροής.

Χρήσεις γης ευρύτερης περιοχής

Η ευρύτερη περιοχή είναι κατεξοχήν αγροτική και καλύπτεται από καλλιέργειες (συμπλέγματα καλλιεργειών και αρόσιμες εκτάσεις). Βορειότερα εμφανίζονται φυσικές εκτάσεις με χαμηλή βλάστηση και δάση πλατύφυλλων δένδρων.

Υπαγωγή - Χαρακτηρισμοί

Η ακτή εντάσσεται στο Υδατικό Σύστημα Αν. Μακεδονία (EL11), στην Λεκάνη Απορροής Ποταμού Στρύμονα (EL1106) και στο Παράκτιο Υδατικό Σύστημα «Στρυμονικός Κόλπος» (EL1106C0001N), του οποίου η οικολογική κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως «Καλή», με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε στην 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) (ΦΕΚ Β 4679/29.12.2017). Στο Υδατικό Σύστημα υπάρχει σταθμός επιχειρησιακής παρακολούθησης που έχει οριστεί στο πλαίσιο εφαρμογής του Άρθρου 8 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Κεντρικά της κολυμβητικής ακτής εντοπίστηκε το ρέμα Λάκκος Βαρνάβα που είναι υδάτινο σώμα αναγνωρισμένο στο πλαίσιο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Τέλος, η ακτή ανήκει στο Πεδίο Θεσσαλονίκης-Πέλλας-Ημαθίας το οποίο αποτελεί αναγνωρισμένη ευπρόσβλητη περιοχή σε νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης με βάση την Οδηγία 91/676/ΕΟΚ.

Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων

Η παραλία Ασπροβάλτα – Βρασνά 1 αναγνωρίσθηκε ως ακτή κολύμβησης το έτος 1990 και έκτοτε παρακολουθείται στο πλαίσιο των ετησίων προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Από το 2010, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων για τις κολυμβητικές περιόδους πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ και με συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων παρακολούθησης των τελευταίων ετών.

Η ακτή έλαβε για το έτος 2014 το βραβείο της Γαλάζιας Σημαίας καλύπτοντας κριτήρια που, συμπληρωματικά με την ποιότητα των υδάτων κολύμβησης και την καθαρότητα της ακτής, σχετίζονται με την οργάνωση της ακτής, την ασφάλεια των επισκεπτών και την προστασία της φύσης.

Υδρολογικά, μετεωρολογικά χαρακτηριστικά

Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης στην περιοχή είναι 428 mm, με το μέγιστο και το ελάχιστο μηνιαίο ύψος να είναι αντίστοιχα 245,4mm και 0,1mm. (Ε.Μ.Υ. Μετεωρολογικός Σταθμός Πολύγυρο, έτη 1951-1986). H επικρατέστερη διεύθυνση ανέμου είναι η βορειοανατολική, ακολουθούμενη από βόρεια με μικρή ή μέση ένταση (Ε.Μ.Υ. Έτος 1979- 1992). Η μέση μηνιαία θερμοκρασία της ατμόσφαιρας κατά την κολυμβητική περίοδο είναι 21^oC, με τη μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία να καταγράφεται κατά το μήνα Αύγουστο και να είναι της τάξης των 29^oC(Ε.Μ.Υ. έτη 1979- 1992).

Η ακτή λόγω μορφολογίας και προσανατολισμού είναι προστατευμένη από τους επικρατέστερους ανέμους. Κατά συνέπεια, δεν αναμένεται συχνή εμφάνιση κυματισμού επί της ακτής. Επιπλέον, στην περιοχή δεν παρατηρούνται έντονα φαινόμενα παλίρροιας. Αναφορικά με τα θαλάσσια ρεύματα, αυτά εισέρχονται από το βορειοανατολικό τμήμα του Στρυμονικού Κόλπου και κινούνται παράλληλα με την ακτογραμμή μέχρι την Ολυμπιάδα.

Πιέσεις

Υγρά απόβλητα

Ο οικισμός Ασπροβάλτας διαθέτει δίκτυο αποχέτευσης το οποίο καλύπτει το μεγαλύτερο τμήμα του οικισμού και εξυπηρετείται από την Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) Ασπροβάλτας, η οποία έχει σχεδιαστεί για ισοδύναμο πληθυσμό 23.333 κατοίκους. Η ΕΕΛ περιλαμβάνει δευτεροβάθμια επεξεργασία με απομάκρυνση θρεπτικών. Η διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων γίνεται στο έδαφος, ενώ ένα τμήμα της εκροής επαναχρησιμοποιείται για άρδευση. Επιπλέον, σημειώνεται πως στην άμεση περιοχή της ακτής και συγκεκριμένα στην περιοχή της Ασπροβάλτας εντοπίστηκε αντλιοστάσιο μεταφοράς λυμάτων. Στην ακτή λειτουργεί χώρος τουριστικής κατασκήνωσης δυναμικότητας 2.100 ατόμων, ο οποίος διαθέτει εγκατάσταση επεξεργασίας των λυμάτων με τριτοβάθμια επεξεργασία και στη συνέχεια απολύμανση. Με βάση την προσωρινή άδεια διάθεσης λυμάτων που έχει εκδοθεί τελικός αποδέκτης των λυμάτων είναι η θαλάσσια περιοχή Σταυρού – Ασπροβάλτας. Ωστόσο, η εκροή χρησιμοποιείται για την άρδευση χώρων πρασίνου της τουριστικής εγκατάστασης.

Εκβολές ποταμών, ρεμάτων-εκβάλλοντες αγωγοί

Κατά μήκος της ακτής εκβάλλουν τρία ρέματα διαλείπουσας ροής. Τα ρέματα δυνητικώς μεταφέρουν ρυπαντικό φορτίο από τον οικισμό που βρίσκεται ανάντη της ακτής. Οι επιφανειακές απορροές από το οδικό δίκτυο και τους χώρους στάθμευσης των οχημάτων είναι δυνατόν να είναι επιβαρυμένες με τοξικές ουσίες (πετρελαιοειδή, βαρέα μέταλλα κ.α) και να μεταφέρουν στερεά απορρίμματα. Ωστόσο, λόγω του μικρού μεγέθους του οικισμού δεν αναμένεται σημαντική επίδραση στην ποιότητα των υδάτων από την παρουσία των ρεμάτων. Τονίζεται πως ένα εκ των ρεμάτων διαρρέει και περιοχές με αγροτική χρήση. Συνεπώς, το μεταφερόμενο φορτίο ενδέχεται να περιλαμβάνει αυξημένες συγκεντρώσεις θρεπτικών (κυρίως νιτρικών και φωσφορικών αλάτων) που προέρχονται από τα λιπάσματα, καθώς και αυξημένες συγκεντρώσεις επικίνδυνων ουσιών που περιέχονται στα φυτοφάρμακα που εφαρμόζονται στις καλλιέργειες. Στο νότιο τμήμα της ακτής και σε μικρή απόσταση από την περιοχή κολύμβησης εκβάλλει ο Ρήχειος Ποταμός, που ουσιαστικά συνδέει τη Λίμνη Βόλβη με το Στρυμονικό Κόλπο.

Λοιπές πηγές

Η ακτή Ασπροβάλτας - Βρασνών είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό λουομένων, η παρουσία των οποίων μπορεί να επιβαρύνει την ποιότητα των υδάτων της ακτής. Κατοικίδια ζώα επιτρέπονται στην παραλία, όμως η συχνότητα παρουσίας είναι τέτοια, ώστε να μην αξιολογούνται ως σημαντική πηγή ρύπανσης.

Αποτελέσματα επιτόπιας επίσκεψης

Κατά την επί τόπου επίσκεψη στην παραλία δεν εντοπίστηκε ύπαρξη πίσσας, επιφανειοδραστικών ουσιών (αφροί) ή λαδιών. Επιπλέον, σε κανένα σημείο της παραλίας δε βρέθηκαν στερεά απορρίμματα. Εντούτοις, τα κολυμβητικά ύδατα ήταν θολά εξαιτίας του μεγάλου αριθμού λουομένων.

Ευτροφισμός

Τα παράκτια ύδατα χαρακτηρίζονται από καλή οικολογική κατάσταση, βάσει του αρχικού χαρακτηρισμού που πραγματοποιήθηκε το 2008 από το ΕΛΚΕΘΕ, αν και το Δέλτα του Στρυμόνα που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από την ακτή έχει χαρακτηρισθεί ως ευαίσθητο από το 1999, υπό την έννοια της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ περί επεξεργασίας και διάθεσης αστικών λυμάτων. Επιπλέον, από την επί τόπου επίσκεψη εξάλλου δεν παρατηρήθηκε ανάπτυξη αλγών ή έντονη παρουσία φυτοπλαγκτόν. Εντούτοις, η ακτή κολύμβησης επηρεάζεται εν δυνάμει από την απορροή ρυπαντικών φορτίων των κύριων θρεπτικών συστατικών αζώτου και φωσφόρου, που συμβάλλουν στην ανάπτυξη αλγών και ευνοούν την εξέλιξη ευτροφικών φαινομένων, και ειδικότερα από την εκτενή γεωργική δραστηριότητα που αναπτύσσεται στη Λεκάνη Απορροής του Στρυμόνα και στο Πεδίο Θεσσαλονίκης - Πέλλας - Ημαθίας, που είναι αναγνωρισμένες ευπρόσβλητες ζώνες υπό την έννοια της Οδηγίας 91/676/ΕΟΚ για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης. Επιπλέον, τα ύδατα χαρακτηρίζονται αβαθή γεγονός που ευνοεί την εμφάνιση ευτροφικών φαινομένων. Με βάση τα παραπάνω εκτιμάται υψηλός βαθμός επικινδυνότητας ανάπτυξης μακροφυκών και φυτοπλαγκτόν στην ακτή.

Διερεύνηση έκτακτων συνθηκών

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία των ανέμων και της βροχόπτωσης για την περιοχή, κατά την κολυμβητική περίοδο δεν εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα και επομένως δεν αναμένεται ιδιαίτερη επιβάρυνση της θαλάσσιας περιοχής από απορροές ομβρίων ή μεταφορά ρύπων λόγω ισχυρών ανέμων. Οι έκτακτες συνθήκες κατά τις οποίες δύναται να επιβαρυνθεί η ποιότητα των υδάτων της ακτής περιλαμβάνουν αύξηση της συγκέντρωσης του αριθμού λουομένων.

Μέτρα αντιμετώπισης

Σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού ρύπανσης των υδάτων ή επιβάρυνσης του περιβάλλοντος της ακτής κολύμβησης, ενεργοποιείται μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη και την ασφάλεια των λουομένων.
Ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων είναι ο Δήμος Βόλβης.
Στις επανορθωτικές ενέργειες περιλαμβάνονται:

• Ενημέρωση του κοινού για την ρύπανση και την εκτιμώμενη διάρκεια αυτής.
• Έκδοση απόφασης προσωρινής διακοπής της κολύμβησης (εάν κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες).
• Συνέχιση της παρακολούθησης των υδάτων, σύμφωνα με το αντίστοιχο πρόγραμμα παρακολούθησης που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της Οδηγίας 2006/7/Ε.Κ., και λήψη πρόσθετου δείγματος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το περιστατικό έχει λήξει. Σε περίπτωση που το πρόγραμμα παρακολούθησης προβλέπει λήψη δείγματος στην περίοδο εμφάνισης της βραχυπρόθεσμης ρύπανσης, το δείγμα αυτό μπορεί να εξαιρεθεί και να αντικατασταθεί από ένα πρόσθετο δείγμα, το οποίο θα ληφθεί 7 ημέρες μετά την εξάλειψη του φαινομένου

Η αντιμετώπιση του φαινομένου του ευτροφισμού σχετίζεται με τη λήψη μέτρων με κύριο στόχο τη μείωση των φορτίων θρεπτικών που απορρέουν στην παράκτια περιοχή. Η μείωση των φορτίων θρεπτικών σχετίζεται αφενός με την μείωση των εφαρμοζόμενων ποσοτήτων λιπασμάτων στις επιδρούσες λεκάνες απορροής και την εφαρμογή των αρχών του κώδικα ορθής γεωργικής πρακτικής και αφετέρου με την αποφυγή χρήσης απορροφητικών βόθρων και την υιοθέτηση της κατασκευής κατάλληλων μεμονωμένων συστημάτων αποχέτευσης λυμάτων σε περιοχές που δεν εξυπηρετούνται από αποχετευτικό δίκτυο και κεντρική εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων. Σε κάθε περίπτωση πάντως θα ακολουθηθούν τα οριζόμενα στην ΚΥΑ οικ. 16175/824 (ΦΕΚ 530 Β 28-04-2006) που περιέχει το Πρόγραμμα Δράσης για την αντιμετώπιση της νιτρορύπανσης γεωργικής προέλευσης του Πεδίου Θεσσαλονίκης-Πέλλας-Ημαθίας. Σε περίπτωση αστοχίας ή προσωρινής διακοπής της λειτουργίας της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων του χώρου κατασκήνωσης και εφόσον η εκροή καταλήγει στη θαλάσσια περιοχή Σταυρού - Ασπροβάλτας, αναμένεται μικρής διάρκειας ρυπαντική επιβάρυνση των υδάτων. Το μικροβιακό φορτίο στην περίπτωση διάθεσης ανεπεξέργαστων λυμάτων αναμένεται να είναι της τάξης των 107 Ε. Coli/100 ml. Με την προϋπόθεση ότι η διάθεση των ανεπεξέργαστων ή των μερικώς επεξεργασμένων λυμάτων δε θα διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν προκύπτει άμεσος κίνδυνος για την υγεία των λουομένων. Σε κάθε περίπτωση, οι υπεύθυνοι λειτουργίας της εγκατάστασης και ο φορέας ελέγχου πρέπει αμέσως να προβούν στις απαιτούμενες ενέργειες για την ταχεία επαναφορά της αποδοτικής λειτουργίας της μονάδας. Εάν οι διορθωτικές ενέργειες απαιτούν μεγάλο χρονικό διάστημα και συνεχιστεί η διάθεση ανεπεξέργαστων λυμάτων, ο φορέας ελέγχου θα εκτιμήσει την κατάσταση και θα εξετάσει την αναγκαιότητα προσωρινής απαγόρευσης της κολύμβησης. Σχετικά με τον κίνδυνο ρύπανσης της θάλασσας από αυξημένο αριθμό λουομένων που συγκεντρώνεται στην παραλία ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες, αναρτώνται σε ευδιάκριτο σημείο μέτρα καλής συμπεριφοράς λουομένων, τα οποία περιλαμβάνουν την αποφυγή χρήσης αντηλιακού μισή ώρα πριν την είσοδο στο νερό και τη συστηματική χρήση των κάδων για την απόθεση απορριμμάτων.

Γενικά συνιστάται η αποφυγή κολύμβησης εντός των λιμανιών, των μόνιμων αγκυροβολίων και των ναυπηγείων, 200 μ. εκατέρωθεν από τα στόμια εκβολής των αγωγών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, στις εκβολές αγωγών ομβρίων υδάτων μετά από έντονη βροχόπτωση, καθώς και στις εκβολές ρεμάτων συνεχούς ροής.

Στοιχεία επικοινωνίας και πηγές περαιτέρω ενημέρωσης

Χρήσιμες Συνδέσεις

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Ποιότητα υδάτων κολύμβησης: ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/index_en.html
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - Κατάσταση υδάτων κολύμβησης:www.eea.europa.eu/themes/water/status-and-monitoring/state-of-bathing-water
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: Κεντρικό Αποθετήριο Δεδομένων:cdr.eionet.europa.eu/gr/eu/bwd
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: www.ypen.gov.gr
Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης:bathingwaterprofiles.gr/
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού:www.culture.gov.gr
Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.): www.emy.gr
Περιοχές δικτύου Natura 2000: www.ypen.gov.gr/perivallon/viopoikilotita/diktyo-natura-2000/
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών:www.hcmr.gr
Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων:www.ekby.gr
Γαλάζιες σημαίες:www.blueflag.gr
ΕΟΤ:gnto.gov.gr
Περιφέρεια ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ:http://www.pkm.gov.gr/

Το Πρόγραμμα «Ταυτότητες ακτών κολύμβησης» για το έτος 2011 χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) του ΕΣΠΑ 2007-2013, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Για πρόσθετες πληροφορίες και ενημέρωση για το πρόγραμμα και τις κολυμβητικές ακτές της χώρας, υποβολή σχολίων, παρατηρήσεων και ανταλλαγή απόψεων επισκεφτείτε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση www.bathingwaterprofiles.gr