Όνομα Ακτής: Στόμιο
	Κωδικός Ταυτότητας: ELBW089097007
	Δήμος Αγιάς
	Περιφέρεια ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
	Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Εισαγωγή

Η θέσπιση Μητρώου Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης υπαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/7/ΕΚ, σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και συνιστά μια καινοτόμο προσέγγιση, με βασικό στόχο την ενημέρωση των πολιτών και την παροχή χρήσιμων στοιχείων για την σύγκριση και την επιλογή ακτών κολύμβησης. Η ταυτότητα των υδάτων κολύμβησης παρέχει πληροφορίες για τις φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής της ακτής, για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των υδάτων κολύμβησης, καθώς και για την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων ρύπανσης στην περιοχή.

Συμπληρωματικώς του Μητρώου Ταυτοτήτων, κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου κάθε έτους (από 1η Ιουνίου έως 31η Οκτωβρίου), διενεργούνται συστηματικές δειγματοληψίες και αναλύσεις μικροβιολογικών και άλλων παραμέτρων, με σκοπό την ποιοτική παρακολούθηση και ταξινόμηση των κολυμβητικών υδάτων.

Περιγραφή Ακτής

Η παραλία Στόμιο βρίσκεται πλησίον στο δέλτα του ποταμού Πηνειού εντός του Θερμαϊκού Κόλπου και σε απόσταση 50 χλμ. από την Λάρισα και 3 χλμ από τον οικισμό Ευρυμένων. Η κολυμβητική ακτή αποτελεί το νοτιοανατολικό παράλιο τμήμα ανοιχτού κόλπου, μήκους 7,95 χλμ.. Η παραλία έχει μήκος 2,5 χλμ., μέσο πλάτος 25 μ. και βορειοανατολικό προσανατολισμό. Χαρακτηριστικό σημείο της παραλίας είναι ο φάρος στο νοτιοανατολικό άκρο. Τόσο η παράκτια ζώνη όσο και ο θαλάσσιος πυθμένας είναι αμμώδεις. Η παράκτια ζώνη της ακτής είναι μερικώς τροποποιημένη λόγω των ξύλινων βάσεων για τραπεζοκαθίσματα στην παραλία. Τα κολυμβητικά ύδατα στα πρώτα μέτρα είναι αβαθή, ο πυθμένας παρουσιάζει ήπια κλίση (η ισοβαθής των 5 μ. παρατηρείται σε απόσταση περίπου 270 μ. από την ακτή). Η παραλία είναι προσβάσιμη μέσω ασφαλτοστρωμένης οδού. Τμήμα της παραλίας είναι οργανωμένο και διαθέτει υποδομές εξυπηρέτησης των λουομένων όπως, αποδυτήρια, ντους, καλάθια απορριμμάτων, ομπρέλες με ξαπλώστρες. Επιπλέον, στην ακτή υπάρχουν εγκατεστημένοι κινητοί χώροι για πρόχειρο φαγητό, ένα γήπεδο πετοσφαίρισης και ναυαγοσωστικό προσωπικό για την ασφάλεια των λουόμενων. Η ακτή χρησιμοποιείται κυρίως για κολύμβηση καθώς επίσης αναπτύσσονται θαλάσσια αθλήματα, όπως η ιστιοσανίδα. Ο μέγιστος αριθμός λουομένων εκτιμάται σε 1.500 άτομα. Ανάντη της ακτής υπάρχουν οι εκβολές από το δέλτα του ποταμού Πηνειού, που καλύπτει και το μεγαλύτερο τμήμα της άμεσης περιοχής. Στο νότιο άκρο παρατηρείται η συνεχής δόμηση τμήματος του τουριστικού οικισμού Στομίου. Η περιοχή περιλαμβάνει ενοικιαζόμενα δωμάτια, ένας δημοτικός χώρος οργανωμένης τουριστικής κατασκήνωσης, και καλλιέργειες κυρίως σιτηρών. Σε απόσταση 450 μ. από το νοτιοανατολικό άκρο της παραλίας, έχει διαμορφωθεί κατάλληλος χώρος ελλιμενισμού μικρών σκαφών.

Χρήσεις γης ευρύτερης περιοχής

Στην ευρύτερη περιοχή κυριαρχεί το δέλτα του ποταμού Πηνειού, οι εκτάσεις με καλλιέργειες και δάση, ενώ υπάρχουν μικροί παράκτιοι οικισμοί.

Υπαγωγή - Χαρακτηρισμοί

Η ακτή εντάσσεται στο Υδατικό Σύστημα Θεσσαλία (EL08), στην Λεκάνη Απορροής Ποταμού Πηνειού (EL0816) και στο Παράκτιο Υδατικό Σύστημα «Κεντρικό τμήμα ακτών Θεσσαλίας (Δέλτα Πηνειού)» (EL0816C0002N), του οποίου η οικολογική κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως «Υψηλή», με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε στην 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) (αρ.οικ. 909/25.09.2014 Υ.Α. (ΦΕΚ Β' 2561)). Στο Υδατικό Σύστημα αντιστοιχεί σταθμός εποπτικής παρακολούθησης που έχει οριστεί στο πλαίσιο εφαρμογής του Άρθρου 8 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Στην περιοχή εντοπίζεται ο ποταμός Πηνειός που έχει αναγνωρισθεί στο Πλαίσιο της Οδηγίας 2000/60. Η περιοχή χαρακτηρίζεται ως περιοχή προστασίας – διατήρησης φυσικού περιβάλλοντος και είναι ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000 (GR1420015, Δέλτα Πηνειού, Έκταση:3358,97 ha) και ανήκει στη λεκάνη απορροής του “Θεσσαλικού Πεδίου”, το οποίο αποτελεί αναγνωρισμένη ευπρόσβλητη περιοχή σε νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης με βάσει την Οδηγία 91/676/ΕΟΚ. Η περιοχή ανήκει στο Καταφύγιο Άγριας Ζωής Κ207 (Δέλτα Πηνειού (Στομίου) Φ.Ε.Κ 319/22-5-84).

Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων

Η παραλία Στόμιο αναγνωρίσθηκε ως ακτή κολύμβησης το έτος 1991 και έκτοτε παρακολουθείται στο πλαίσιο των ετησίων προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Από το 2010, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων για τις κολυμβητικές περιόδους πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ και με συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων παρακολούθησης των τελευταίων ετών.

Η ακτή έλαβε για το έτος 2014 το βραβείο της Γαλάζιας Σημαίας καλύπτοντας κριτήρια που, συμπληρωματικά με την ποιότητα των υδάτων κολύμβησης και την καθαρότητα της ακτής, σχετίζονται με την οργάνωση της ακτής, την ασφάλεια των επισκεπτών και την προστασία της φύσης.

Υδρολογικά, μετεωρολογικά χαρακτηριστικά

Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης στην περιοχή είναι 459 mm, με το μέγιστο και το ελάχιστο μηνιαίο ύψος να είναι αντίστοιχα 248,4mm και 0mm. (Ε.Μ.Υ. Μετεωρολογικός Σταθμός Σκοτίνας, έτη 1999-2001 ). H επικρατέστερη διεύθυνση ανέμου είναι η ανατολική, ακολουθούμενη από νότιονατολική, δυτική, με μικρή ένταση (Ε.Μ.Υ. έτη 1983-2001). Η μέση μηνιαία θερμοκρασία της ατμόσφαιρας κατά την κολυμβητική περίοδο είναι 22^oC, με τη μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία να καταγράφεται κατά το μήνα Ιούλιο και να είναι της τάξης των 28^oC(Ε.Μ.Υ. Έτη 1983-1993 και 1998-2003).

Σημειώνεται ότι η ακτή, εξαιτίας του προσανατολισμού και της μορφολογίας της είναι προστατευμένη από τους επικρατέστερους ανέμους, με εξαίρεση τους νοτιοανατολικούς και ανατολικούς. Η μικρή ή μέση ένταση με την οποία πνέουν οι επικρατέστεροι άνεμοι τους θερινούς μήνες δεν αναμένεται να προκαλέσει την εμφάνιση μεγάλου κυματισμού που θα επηρέαζε δυσμενώς την ακτή. Επιπλέον, το θαλάσσιο ρεύμα είναι διαφόρων κατευθύνσεων και πάντα αντίθετο προς το πνέοντα άνεμο. Γενικώς, δεν παρατηρούνται ισχυρά ρεύματα ή έντονα φαινόμενα με παλίρροιες.

Πιέσεις

Λιμάνια/Μαρίνες

Στο νότιο άκρο της ακτής, σε απόσταση περίπου 450 μ. από την περιοχή κολύμβησης, υπάρχει χώρος ελλιμενισμού μικρών ιδιωτικών πλεούμενων. Οι απορρίψεις των μικρών σκαφών που προσεγγίζουν την παραλία και περιλαμβάνουν αστικά απόβλητα και απορρίμματα καθώς επίσης και η πιθανή διαρροή πετρελαίου από σκάφη με ελλιπή συντήρηση αποτελούν δυνητικές πηγές ρύπανσης.

Εκβολές ποταμών, ρεμάτων-εκβάλλοντες αγωγοί

Στην ακτή εντοπίζονται εκβολές του δέλτα του ποταμού Πηνειού. Το δέλτα αποτελεί έναν ξεχωριστό υγροβιότοπο με μεγάλη οικολογική σημασία. Ωστόσο, στο δέλτα του ποταμού Πηνειού καταλήγει, δυνητικά, το ρυπαντικό φορτίο από την ευρύτερη περιοχή η οποία χαρακτηρίζεται από καλλιέργειες και οικισμούς. Το μεταφερόμενο φορτίο ενδέχεται να περιλαμβάνει συγκεντρώσεις θρεπτικών (κυρίως νιτρικών και φωσφορικών αλάτων) που προέρχονται από τα λιπάσματα και άλλων επικίνδυνων ουσιών που περιέχονται στα φυτοφάρμακα τα οποία εφαρμόζονται στις καλλιέργειες. Η παρουσία του πυκνού καλαμιώνα στις όχθες αποτελεί ένδειξη ρύπανσης από θρεπτικές ουσίες.

Αποτελέσματα επιτόπιας επίσκεψης

Κατά την επί τόπου επίσκεψη στην παραλία, δεν εντοπίστηκε η ύπαρξη λαδιών ή πίσσας ή στερεών απορριμμάτων. Γενικώς, τα ύδατα ήταν διαυγή, ενώ παρατηρήθηκαν σημεία με περιορισμένη συγκέντρωση επιφανειοδραστικών ουσιών (αφροί).

Ευτροφισμός

 Αν και το μικρό βάθος των υδάτων αποτελεί ευνοϊκό παράγοντα για την εμφάνιση του φαινόμενου του ευτροφισμού, η θέση της ακτής (εντός ανοιχτού κόλπου) εξασφαλίζει ικανοποιητικό ρυθμό ανανέωσης των υδάτων και περιορίζει τον κίνδυνο εμφάνισης του φαινομένου του ευτροφισμού. Επίσης, τα κολυμβητικά ύδατα της ακτής είναι, υπό κανονικές συνθήκες διαυγή και καθαρά κάτι που συνδέεται με χαμηλή παρουσία φυτοπλαγκτόν. Ωστόσο, τα ύδατα της ακτής κολύμβησης επηρεάζονται εν δυνάμει από την απορροή ρυπαντικών φορτίων των κύριων θρεπτικών συστατικών αζώτου και φωσφόρου, που συμβάλλουν στην ανάπτυξη αλγών και ευνοούν την εξέλιξη ευτροφικών φαινομένων, και ειδικότερα από την εκτενή γεωργική δραστηριότητα που αναπτύσσεται στο Θεσσαλικό πεδίο, που είναι αναγνωρισμένη ευπρόσβλητη ζώνη υπό την έννοια της Οδηγίας 91/676/ΕΟΚ για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης. Με βάση τα παραπάνω εκτιμάται χαμηλός βαθμός επικινδυνότητας ανάπτυξης μακροφυκών και φυτοπλαγκτόν στην ακτή.

Διερεύνηση έκτακτων συνθηκών

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία των ανέμων και της βροχόπτωσης για την περιοχή, κατά την κολυμβητική περίοδο δεν εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα και, επομένως, δεν αναμένεται ιδιαίτερη επιβάρυνση της θαλάσσιας περιοχής από μεταφορά ρύπων λόγω ισχυρών ανέμων. Οι έκτακτες συνθήκες που δυνητικά επηρεάζουν την ποιότητα των υδάτων περιλαμβάνουν την ρύπανση του δέλτα από τις καλλιέργειες.

Μέτρα αντιμετώπισης

Σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού ρύπανσης των υδάτων ή επιβάρυνσης του περιβάλλοντος της ακτής κολύμβησης, ενεργοποιείται μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη και την ασφάλεια των λουομένων.
Ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων είναι ο Δήμος Αγιάς.
Στις επανορθωτικές ενέργειες περιλαμβάνονται:

• Ενημέρωση του κοινού για την ρύπανση και την εκτιμώμενη διάρκεια αυτής.
• Έκδοση απόφασης προσωρινής διακοπής της κολύμβησης (εάν κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες).
• Συνέχιση της παρακολούθησης των υδάτων, σύμφωνα με το αντίστοιχο πρόγραμμα παρακολούθησης που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της Οδηγίας 2006/7/Ε.Κ., και λήψη πρόσθετου δείγματος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το περιστατικό έχει λήξει. Σε περίπτωση που το πρόγραμμα παρακολούθησης προβλέπει λήψη δείγματος στην περίοδο εμφάνισης της βραχυπρόθεσμης ρύπανσης, το δείγμα αυτό μπορεί να εξαιρεθεί και να αντικατασταθεί από ένα πρόσθετο δείγμα, το οποίο θα ληφθεί 7 ημέρες μετά την εξάλειψη του φαινομένου

Για τη μείωση του φορτίου θρεπτικών που απορρέει στην παράκτια περιοχή και προέρχεται από γεωργικές δραστηριότητες συνιστάται η εφαρμογή των αρχών του Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση των εφαρμοζόμενων ποσοτήτων λιπασμάτων. Σε κάθε περίπτωση θα ακολουθηθούν τα οριζόμενα στην ΚΥΑ οικ. 25638/2905 (ΦΕΚ. 1422 B 22-10-2001) που περιέχει το Πρόγραμμα Δράσης για την αντιμετώπιση της νιτρορύπανσης γεωργικής προέλευσης το Θεσσαλικό πεδίο. Σχετικά με τη λειτουργία του αλιευτικού καταφυγίου συνιστάται η ορθή περιβαλλοντική διαχείριση των αποβλήτων των σκαφών σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

Γενικά συνιστάται η αποφυγή κολύμβησης εντός των λιμανιών, των μόνιμων αγκυροβολίων και των ναυπηγείων, 200 μ. εκατέρωθεν από τα στόμια εκβολής των αγωγών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, στις εκβολές αγωγών ομβρίων υδάτων μετά από έντονη βροχόπτωση, καθώς και στις εκβολές ρεμάτων συνεχούς ροής.

Στοιχεία επικοινωνίας και πηγές περαιτέρω ενημέρωσης

Χρήσιμες Συνδέσεις

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Ποιότητα υδάτων κολύμβησης: ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/index_en.html
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - Κατάσταση υδάτων κολύμβησης:www.eea.europa.eu/themes/water/status-and-monitoring/state-of-bathing-water
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: Κεντρικό Αποθετήριο Δεδομένων:cdr.eionet.europa.eu/gr/eu/bwd
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: www.ypen.gov.gr
Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης:bathingwaterprofiles.gr/
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού:www.culture.gov.gr
Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.): www.emy.gr
Περιοχές δικτύου Natura 2000: www.ypen.gov.gr/perivallon/viopoikilotita/diktyo-natura-2000/
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών:www.hcmr.gr
Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων:www.ekby.gr
Γαλάζιες σημαίες:www.blueflag.gr
ΕΟΤ:gnto.gov.gr
Περιφέρεια ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ:http://www.pthes.gov.gr/

Το Πρόγραμμα «Ταυτότητες ακτών κολύμβησης» για το έτος 2011 χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) του ΕΣΠΑ 2007-2013, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Για πρόσθετες πληροφορίες και ενημέρωση για το πρόγραμμα και τις κολυμβητικές ακτές της χώρας, υποβολή σχολίων, παρατηρήσεων και ανταλλαγή απόψεων επισκεφτείτε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση www.bathingwaterprofiles.gr