Όνομα Ακτής: Άγιος Πέτρος
	Κωδικός Ταυτότητας: ELBW149268003
	Δήμος Άνδρου
	Περιφέρεια ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
	Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΑΙΓΑΙΟΥ

Εισαγωγή

Η θέσπιση Μητρώου Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης υπαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/7/ΕΚ, σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και συνιστά μια καινοτόμο προσέγγιση, με βασικό στόχο την ενημέρωση των πολιτών και την παροχή χρήσιμων στοιχείων για την σύγκριση και την επιλογή ακτών κολύμβησης. Η ταυτότητα των υδάτων κολύμβησης παρέχει πληροφορίες για τις φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής της ακτής, για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των υδάτων κολύμβησης, καθώς και για την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων ρύπανσης στην περιοχή.

Συμπληρωματικώς του Μητρώου Ταυτοτήτων, κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου κάθε έτους (από 1η Ιουνίου έως 31η Οκτωβρίου), διενεργούνται συστηματικές δειγματοληψίες και αναλύσεις μικροβιολογικών και άλλων παραμέτρων, με σκοπό την ποιοτική παρακολούθηση και ταξινόμηση των κολυμβητικών υδάτων.

Περιγραφή Ακτής

Η παραλία του Αγίου Πέτρου βρίσκεται σε μικρή απόσταση νότια από το λιμάνι του Γαυρίου, μεταξύ των Ακρωτηρίων Μαρμαρά και Κουρούνι, έμπροσθεν του ομώνυμου οικισμού. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη κολυμβητική ακτή του νησιού της Άνδρου. Τόσο η παράκτια ζώνη όσο και ο πυθμένας είναι αμμώδεις με βραχώδεις σχηματισμούς στα άκρα. Η παρόχθια ζώνη είναι φυσική χωρίς παρεμβάσεις και στο όριό της παρατηρείται ποώδης σκληρόφυλλη βλάστηση. Η θαλάσσια βιοποικιλότητα περιλαμβάνει κυρίως τοπικούς λειμώνες θαλάσσιων φανερόγαμων. Η κολυμβητική ακτή αποτελεί το παράλιο τμήμα ενός ανοιχτού κόλπου μήκους 1000 μέτρων. Το μήκος της ακτής είναι 730 μέτρα, το μέσο πλάτος 30 μέτρα και ο προσανατολισμός νοτιοδυτικός. Τα κολυμβητικά ύδατα στα πρώτα μέτρα έχουν κανονικό βάθος και η κλίση του πυθμένα είναι ήπια (σε μέση απόσταση 180 μ. από την ακτή το βάθος εκτιμάται στα 5 μ.). Η πρόσβαση στην παραλία γίνεται οδικώς μέσω του κεντρικού δρόμου που ενώνει το Γαύριο με το Μπατσί ενώ υπάρχει και δημόσια συγκοινωνία. Η παραλία είναι οργανωμένη σε μεγάλο μέρος της και διαθέτει ντους, ομπρέλες και ξαπλώστρες ενώ παρέχεται η δυνατότητα ενοικίασης θαλάσσιου αθλητικού εξοπλισμού. Επί της ακτής υπάρχει αναψυκτήριο για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών, ενώ η παραλία διαθέτει ναυαγοσώστη για την προστασία των λουομένων. Τοπόσημο της παραλίας αποτελεί ο πύργος του Αγίου Πέτρου, από τους καλύτερα σωζόμενους των Κυκλάδων. Ο μέγιστος αριθμός λουομένων εκτιμάται σε 700 άτομα. Στο δυτικό τμήμα της ακτής εκβάλλουν δύο ρέματα διαλείπουσας ροής. Η άμεση περιοχή της ακτής είναι οικιστική με τουριστική δραστηριότητα που περιλαμβάνει ξενοδοχειακά καταλύματα, αναψυκτήρια, εστιατόρια και καταστήματα, ενώ σε μικρότερο ποσοστό υπάρχουν καλλιέργειες (κυρίως αμπελώνες).

Χρήσεις γης ευρύτερης περιοχής

Το μεγαλύτερο μέρος της ευρύτερης λεκάνης απορροής της ακτής καλύπτεται από συμπλέγματα καλλιεργειών και ποολίβαδα. Επίσης, δυτικά της ακτής βρίσκεται το κύριο λιμάνι του Γαυρίου και ο ασυνεχής αστικός ιστός του ομώνυμου οικισμού.

Υπαγωγή - Χαρακτηρισμοί

Το νησί της Άνδρου ανήκει στο Υδατικό Σύστημα Νήσοι Αιγαίου (EL14), στην Λεκάνη Απορροής Ποταμού Κυκλάδων (EL1437) και στο Παράκτιο Υδατικό Σύστημα «Ακτές Άνδρου - Τήνου» (EL1437C0053N), του οποίου η οικολογική κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως «Υψηλή», με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε σστην 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) (ΦΕΚ Β 4677/29.12.2017).Στο Υδατικό Σύστημα αντιστοιχεί σταθμός εποπτικής παρακολούθησης που έχει οριστεί στο πλαίσιο εφαρμογής του Άρθρου 8 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Στην περιοχή δεν εντοπίστηκαν άλλα υδάτινα σώματα, αναγνωρισμένα στο πλαίσιο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ που να επηρεάζουν την κολυμβητική ακτή. Η θαλάσσια ζώνη της ακτής βρίσκεται εντός περιοχής προστασίας - διατήρησης φυσικού περιβάλλοντος και είναι ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000 (GR4220028) με ονομασία “Άνδρος: Κεντρικό και Νότιο τμήμα, γύρω νησίδες και παράκτια θαλάσσια ζώνη”.

Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων

Η παραλία Άγιος Πέτρος αναγνωρίσθηκε ως ακτή κολύμβησης το έτος 1999 και έκτοτε παρακολουθείται στο πλαίσιο των ετησίων προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Από το 2010, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων για τις κολυμβητικές περιόδους πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ και με συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων παρακολούθησης των τελευταίων ετών.

Υδρολογικά, μετεωρολογικά χαρακτηριστικά

Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης στην περιοχή είναι 1110mm, με το μέγιστο και το ελάχιστο μηνιαίο ύψος να είναι αντίστοιχα 604,0mm και 0,1mm. (Ε.Μ.Υ. Μετεωρολογικός Σταθμός Κύμης, έτη 1961-1989). H επικρατέστερη διεύθυνση ανέμου είναι η βόρεια, ακολουθούμενη από βορειοδυτική και δυτική με μικρή ή μέση ένταση (Ε.Μ.Υ. έτη 1956-1990). Η μέση μηνιαία θερμοκρασία της ατμόσφαιρας κατά την κολυμβητική περίοδο είναι 22^oC, με τη μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία να καταγράφεται κατά το μήνα Αύγουστο και να είναι της τάξης των 27^oC(Ε.Μ.Υ. έτη 1960-1990).

Σημειώνεται ότι η ακτή, εξαιτίας του προσανατολισμού και της μορφολογίας της είναι προστατευμένη από τους επικρατέστερους ανέμους με εξαίρεση τους ανέμους δυτικής διεύθυνσης. Στην περιοχή δεν παρατηρούνται ισχυρά ρεύματα, ούτε έντονα φαινόμενα παλίρροιας.

Πιέσεις

Υγρά απόβλητα

Ο οικισμός του Γαυρίου, ο οποίος βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή της ακτής, διαθέτει χωριστικό αποχετευτικό δίκτυο το οποίο καλύπτει το μεγαλύτερο τμήμα του (περίπου 90%). Ωστόσο, δεν υπάρχει Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) με αποτέλεσμα η διάθεση των ανεπεξέργαστων λυμάτων να γίνεται εντός του κόλπου του λιμανιού.

Εκβολές ποταμών, ρεμάτων-εκβάλλοντες αγωγοί

Στο δυτικό τμήμα της ακτής εντοπίζεται η εκβολή ρέματος διαλείπουσας ροής που διαρρέει τόσο τον οικισμό του Κάτω Άγιου Πέτρου, όσο και περιοχές με αγροτική δραστηριότητα. Λόγω της αραιής αστικής δόμησης του οικισμού δεν αναμένεται μεταφορά σημαντικού ρυπαντικού φορτίου από αστικές απορροές αλλά σε περιπτώσεις έντονης βροχόπτωσης δυνητικά μεταφέρεται ρυπαντικό φορτίο με αυξημένες συγκεντρώσεις θρεπτικών (κυρίως νιτρικών και φωσφορικών αλάτων) προερχόμενες από την αγροτική δραστηριότητα της περιοχής. Η ύπαρξη καλαμιώνα στις όχθες του ρέματος αποτελεί ένδειξη ρύπανσης και σχετίζεται με αυξημένες συγκεντρώσεις θρεπτικών.

Λοιπές πηγές

Ο αυξημένος αριθμός παραθεριστών που συγκεντρώνεται στον οικισμό του Γαυρίου κατά τους θερινούς μήνες και χρησιμοποιεί την ακτή του Αγίου Πέτρου για κολύμβηση αποτελεί δυνητική πηγή ρύπανσης της ακτής. Επίσης, η ύπαρξη αναψυκτηρίου επί της ακτής και η μουσική σε υψηλά επίπεδα έντασης δημιουργεί ηχητική ρύπανση. Κατοικίδια ζώα επιτρέπονται στην παραλία, ο αριθμός τους όμως και η συχνότητα παρουσίας τους είναι τέτοια που δεν αξιολογούνται ως σημαντική πηγή ρύπανσης.

Αποτελέσματα επιτόπιας επίσκεψης

Κατά την επί τόπου επίσκεψη στην παραλία δεν εντοπίστηκε ύπαρξη πίσσας, λαδιών, επιφανειοδραστικών ουσιών (αφροί) και οικιακών απορριμμάτων. Τα ύδατα κολύμβησης ήταν διαυγή και καθαρά, ενώ στην ακτή και στα πρώτα μέτρα των υδάτων παρατηρήθηκαν σωροί νεκρών φύλλων φανερόγαμων.

Ευτροφισμός

Στα κολυμβητικά ύδατα της ακτής δεν έχουν καταγραφεί περιστατικά ραγδαίας ανάπτυξης αλγών ή φυτοπλαγκτόν και υπό κανονικές συνθήκες είναι διαυγή και καθαρά. Ωστόσο, τα ύδατα κολύμβησης της ακτής επηρεάζονται εν δυνάμει από την απορροή ρυπαντικών φορτίων των κύριων θρεπτικών συστατικών αζώτου και φωσφόρου, που προέρχονται από τη γεωργική δραστηριότητα που αναπτύσσεται στην ευρύτερη περιοχή και συμβάλλουν στην εξέλιξη ευτροφικών φαινομένων. Η θέση της ακτής εντός ανοιχτού κόλπου σε συνδυασμό με το βάθος των υδάτων εξασφαλίζουν ικανοποιητικό ρυθμό ανανέωσης των υδάτων, με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση δυσμενών συνθηκών για την εμφάνιση του φαινόμενου του ευτροφισμού. Με βάση τα παραπάνω εκτιμάται χαμηλός βαθμός επικινδυνότητας ανάπτυξης μακροφυκών και φυτοπλαγκτόν στην ακτή.

Διερεύνηση έκτακτων συνθηκών

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία των ανέμων και της βροχόπτωσης για την περιοχή, κατά την κολυμβητική περίοδο δεν εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα και επομένως δεν αναμένεται ιδιαίτερη επιβάρυνση της θαλάσσιας περιοχής από απορροές ομβρίων και μεταφορά ρύπων λόγω ισχυρών ανέμων. Οι έκτακτες συνθήκες κατά τις οποίες δύναται να επιβαρυνθεί η ποιότητα των υδάτων της ακτής περιλαμβάνουν την αύξηση του αριθμού των λουομένων.

Μέτρα αντιμετώπισης

Σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού ρύπανσης των υδάτων ή επιβάρυνσης του περιβάλλοντος της ακτής κολύμβησης, ενεργοποιείται μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη και την ασφάλεια των λουομένων.
Ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων είναι ο Δήμος Άνδρου.
Στις επανορθωτικές ενέργειες περιλαμβάνονται:

• Ενημέρωση του κοινού για την ρύπανση και την εκτιμώμενη διάρκεια αυτής.
• Έκδοση απόφασης προσωρινής διακοπής της κολύμβησης (εάν κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες).
• Συνέχιση της παρακολούθησης των υδάτων, σύμφωνα με το αντίστοιχο πρόγραμμα παρακολούθησης που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της Οδηγίας 2006/7/Ε.Κ., και λήψη πρόσθετου δείγματος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το περιστατικό έχει λήξει. Σε περίπτωση που το πρόγραμμα παρακολούθησης προβλέπει λήψη δείγματος στην περίοδο εμφάνισης της βραχυπρόθεσμης ρύπανσης, το δείγμα αυτό μπορεί να εξαιρεθεί και να αντικατασταθεί από ένα πρόσθετο δείγμα, το οποίο θα ληφθεί 7 ημέρες μετά την εξάλειψη του φαινομένου

Αναφορικά με τη διαχείριση των λυμάτων του οικισμού του Γαυρίου, η ακτή δεν αναμένεται να επηρεαστεί από τη διάθεση των ανεπεξέργαστων λυμάτων αφού αυτή γινεται σε μεγάλη απόσταση. Ωστόσο, η συλλογή και διάθεση των λυμάτων χωρίς να προηγηθεί κάποιος βαθμός επεξεργασίας αποτελεί μια συνεχή πηγή ρυπαντικού φορτίου η οποία δύναται να υποβαθμίσει σημαντικά την ποιότητα των υδάτων της ευρύτερης περιοχής. Το μικροβιακό φορτίο των ανεπεξέργαστων λυμάτων είναι της τάξης των 107 Ε. Coli/100 ml. Σε κάθε περίπτωση, ο αρμόδιος φορέας πρέπει να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες ώστε η επεξεργασία και διάθεση των λυμάτων να γίνεται σύμφωνα με την Οδηγία 91/271/ΕΟΚ. Σχετικά με τον κίνδυνο ρύπανσης της θάλασσας από τη συγκέντρωση αυξημένου αριθμού λουομένων, αναρτώνται σε ευδιάκριτο σημείο μέτρα καλής συμπεριφοράς λουομένων, τα οποία περιλαμβάνουν την αποφυγή χρήσης αντηλιακού μισή ώρα πριν την είσοδο στο νερό και τη συστηματική χρήση των κάδων για την απόθεση απορριμμάτων.

Γενικά συνιστάται η αποφυγή κολύμβησης εντός των λιμανιών, των μόνιμων αγκυροβολίων και των ναυπηγείων, 200 μ. εκατέρωθεν από τα στόμια εκβολής των αγωγών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, στις εκβολές αγωγών ομβρίων υδάτων μετά από έντονη βροχόπτωση, καθώς και στις εκβολές ρεμάτων συνεχούς ροής.

Στοιχεία επικοινωνίας και πηγές περαιτέρω ενημέρωσης

Χρήσιμες Συνδέσεις

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Ποιότητα υδάτων κολύμβησης: ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/index_en.html
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - Κατάσταση υδάτων κολύμβησης:www.eea.europa.eu/themes/water/status-and-monitoring/state-of-bathing-water
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: Κεντρικό Αποθετήριο Δεδομένων:cdr.eionet.europa.eu/gr/eu/bwd
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: www.ypen.gov.gr
Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης:bathingwaterprofiles.gr/
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού:www.culture.gov.gr
Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.): www.emy.gr
Περιοχές δικτύου Natura 2000: www.ypen.gov.gr/perivallon/viopoikilotita/diktyo-natura-2000/
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών:www.hcmr.gr
Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων:www.ekby.gr
Γαλάζιες σημαίες:www.blueflag.gr
ΕΟΤ:gnto.gov.gr
Περιφέρεια ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ:http://www.pnai.gov.gr/

Το Πρόγραμμα «Ταυτότητες ακτών κολύμβησης» για το έτος 2011 χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) του ΕΣΠΑ 2007-2013, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Για πρόσθετες πληροφορίες και ενημέρωση για το πρόγραμμα και τις κολυμβητικές ακτές της χώρας, υποβολή σχολίων, παρατηρήσεων και ανταλλαγή απόψεων επισκεφτείτε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση www.bathingwaterprofiles.gr