Όνομα Ακτής: Ψακούδια Ανατολικά
	Κωδικός Ταυτότητας: GRBW0109059060
	Δήμος ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ
	Περιφέρεια ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
	Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ – ΘΡΑΚΗΣ

Εισαγωγή

Η θέσπιση Μητρώου Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης υπαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/7/ΕΚ, σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και συνιστά μια καινοτόμο προσέγγιση, με βασικό στόχο την ενημέρωση των πολιτών και την παροχή χρήσιμων στοιχείων για την σύγκριση και την επιλογή ακτών κολύμβησης. Η ταυτότητα των υδάτων κολύμβησης παρέχει πληροφορίες για τις φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής της ακτής, για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των υδάτων κολύμβησης, καθώς και για την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων ρύπανσης στην περιοχή.

Συμπληρωματικώς του Μητρώου Ταυτοτήτων, κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου κάθε έτους (από 1η Ιουνίου έως 30η Οκτωβρίου), διενεργούνται συστηματικές δειγματοληψίες και αναλύσεις μικροβιολογικών και άλλων παραμέτρων, με σκοπό την ποιοτική παρακολούθηση και ταξινόμηση των κολυμβητικών υδάτων.

Περιγραφή Ακτής

Η ανατολική παραλία Ψακουδιών ανήκει στα βορειοανατολικά παράλια του κόλπου Κασσάνδρας.

Η παραλία έχει μήκος 6.200 μέτρα, πλάτος που κυμαίνεται από 15 μέτρα ως 35 μέτρα και νοτιοδυτικό προσανατολισμό. Το βορειοανατολικό τμήμα της ακτής (έμπροσθεν του οικισμού Ψακούδια) παρουσιάζει συνεχή δόμηση με κτίρια, πλακόστρωτους διαδρόμους και τοιχία περίφραξης. Επιπλέον, στο νοτιοανατολικό τμήμα της ακτής εντοπίζεται μεγάλος αριθμός κινητών κτισμάτων. Αυτές οι επεμβάσεις επιδρούν στη δομή της παράκτιας ζώνης, η οποία χαρακτηρίζεται μερικώς τροποποιημένη, ιδιαίτερα αν συνεκτιμηθεί πως η υπόλοιπη ακτή είναι φυσική. Το χερσαίο τμήμα της ακτής είναι αμμώδες και παρουσιάζει κυρίως χαμηλή βλάστηση. Ο θαλάσσιος πυθμένας είναι επίσης αμμώδης και έχει ήπια κλίση, αφού η ισοβαθής των 5 μέτρων απαντάται σε απόσταση 90 μέτρων από την ακτή. Επιπρόσθετα, στον πυθμένα και σε μικρά βάθη σχηματίζονται λειμώνες θαλάσσιων αγγειόσπερμων. Τέλος, τα κολυμβητικά ύδατα στα πρώτα μέτρα είναι αβαθή.

Το βόρειο τμήμα της παραλίας είναι οργανωμένο, παρουσιάζει τουριστική ανάπτυξη και διαθέτει υποδομές όπως ξαπλώστρες, ομπρέλες, ντους και καλάθια απορριμμάτων. Παράλληλα, οι λουόμενοι εξυπηρετούνται από εστιατόρια και αναψυκτήρια τα οποία λειτουργούν πλησίον της παραλίας, επί του οικισμού Ψακούδια. Το νότιο τμήμα της ακτής χρησιμοποιείται ως χώρος ελεύθερης τουριστικής κατασκήνωσης. Η κολύμβηση αποτελεί την κύρια δραστηριότητα επί της ακτής, η οποία σε μικρότερο βαθμό χρησιμοποιείται για καταδύσεις ή για αγκυροβόλιο αλιευτικών σκαφών. Ο μέγιστος αριθμός λουομένων εκτιμάται σε 4.000 άτομα. Τέλος, αναφέρεται πως η περιοχή είναι προσβάσιμη οδικώς τόσο με ιδιωτικά μέσα μεταφοράς, όσο και με μέσα μαζικής μεταφοράς.

Η άμεση περιοχή γύρω από την παραλία είναι στο μεγαλύτερο μέρος της φυσική και παρουσιάζει αυτοφυή χαμηλή βλάστηση. Επιπλέον, πλησίον του οικισμού Νησί στο νότιο τμήμα της παραλίας η περιοχή χαρακτηρίζεται ελώδης, ενώ εκεί εντοπίζεται παράκτιος υγρότοπος (αλμυρόβαλτος), ο οποίος θεωρείται σημαντικός για διάφορα παρυδάτια πτηνά, όπως ο ερωδιός. Αντιθέτως, η άμεση περιοχή στο βόρειο τμήμα της ακτής είναι παραθεριστική με τουριστική ανάπτυξη. Τέλος, σημειώνεται πως στο κεντρικό και στο νοτιοδυτικό τμήμα της ακτής εκβάλλουν το ρέμα Βαθυπόταμο και ο ποταμός Χαβρίας, αντίστοιχα. Εν αντιθέσει με το ρέμα Βαθυπόταμο, ο ποταμός Χαβρίας παρουσιάζει μόνιμη ροή και διακόπτει τη συνέχεια του χερσαίου τμήματος της παραλίας.

Χρήσεις γης ευρύτερης περιοχής

Υπαγωγή - Χαρακτηρισμοί

Η ακτή εντάσσεται στο Υδατικό Διαμέρισμα Κεντρικής Μακεδονίας (GR10), στην υδρολογική λεκάνη της Χαλκιδικής (GR05) και στο Παράκτιο Υδατικό Σύστημα του Κασσανδρινού Κόλπου (GR001000010006N), του οποίου η οικολογική κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως υψηλή, με βάση τον προκαταρκτικό χαρακτηρισμό που πραγματοποιήθηκε από το ΕΛΚΕΘΕ το 2008. Στο Υδατικό Σύστημα υπάρχει σταθμός εποπτικής παρακολούθησης που έχει οριστεί στο πλαίσιο εφαρμογής του Άρθρου 8 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Η παρακολούθηση γίνεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ΚΥΑ 140384/2011. Στην περιοχή εντοπίστηκε ο Ποταμός Χαβρίας που αποτελεί υδάτινο σώμα αναγνωρισμένο στο πλαίσιο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και επηρεάζει την κολυμβητική ακτή.

Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων

Η παραλία Ψακούδια Ανατολικά αναγνωρίσθηκε ως ακτή κολύμβησης το έτος 1990 και έκτοτε παρακολουθείται στο πλαίσιο των ετησίων προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.

Από το 2010, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων για τις κολυμβητικές περιόδους πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ και με συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων παρακολούθησης των τελευταίων τεσσάρων ετών.

.

Υδρολογικά, μετεωρολογικά χαρακτηριστικά

Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης στην περιοχή είναι 428 mm, με το μέγιστο και το ελάχιστο μηνιαίο ύψος να είναι αντίστοιχα 245,4mm και 0,1mm. (Ε.Μ.Υ. Μετεωρολογικός Σταθμός Πολύγυρο, έτη 1951-1986). H επικρατέστερη διεύθυνση ανέμου είναι η βορειοανατολική, ακολουθούμενη από βόρεια με μικρή ή μέση ένταση (Ε.Μ.Υ. Έτος 1979- 1992). Η μέση μηνιαία θερμοκρασία της ατμόσφαιρας κατά την κολυμβητική περίοδο είναι 21^oC, με τη μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία να καταγράφεται κατά το μήνα Αύγουστο και να είναι της τάξης των 29^oC(Ε.Μ.Υ. έτη 1979- 1992).

 Η ακτή λόγω προσανατολισμού είναι προστατευμένη έναντι των επικρατέστερων ανέμων που πνέουν στην περιοχή. Κατά συνέπεια, δεν αναμένεται συχνή εμφάνιση κυματισμού επί της ακτής. Επιπλέον, στη ευρύτερη θαλάσσια περιοχή δεν παρατηρούνται έντονα φαινόμενα παλίρροιας, ούτε ισχυρά θαλάσσια ρεύματα.

Πιέσεις

Υγρά απόβλητα

Εκβολές ποταμών, ρεμάτων-εκβάλλοντες αγωγοί

Στο νοτιοανατολικό τμήμα της ακτής εντοπίζεται η εκβολή του ποταμού Χαβρία. Ο ποταμός Χαβρίας μεταφέρει ρυπαντικό φορτίο που περιλαμβάνει αυξημένες συγκεντρώσεις θρεπτικών (κυρίως νιτρικών και φωσφορικών αλάτων) που προέρχονται από βιομηχανικά λύματα (απόβλητα ελαιουργείων), αστικά λύματα (επεξεργασμένα και μη) και από τα λιπάσματα που χρησιμοποιούνται στις γεωργικές καλλιέργειες της λεκάνης απορροής του (ελαιόδενδρα και οπωροκηπευτικά). Επίσης, ενδέχεται ο ποταμός Χαβρίας να παρουσιάζει αυξημένες συγκεντρώσεις επικίνδυνων ουσιών, οι οποίες περιέχονται στα φυτοφάρμακα.

Λοιπές πηγές

Η ακτή, και ειδικότερα το νοτιοανατολικό της τμήμα, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό κατασκηνωτών, η παρουσία των οποίων μπορεί να επιβαρύνει την ποιότητα των υδάτων της ακτής. Αντιθέτως, αν και τα κατοικίδια ζώα επιτρέπονται στην παραλία, η συχνότητα παρουσίας τους εκτιμάται ότι δεν επιδρά σημαντικά στην ποιότητα των υδάτων κολύμβησης.

Αποτελέσματα επιτόπιας επίσκεψης

Ευτροφισμός

Τα κολυμβητικά ύδατα είναι υπό κανονικές συνθήκες διαυγή και καθαρά, ενώ στην ακτή δεν έχουν καταγραφεί συστηματικά περιστατικά ραγδαίας ανάπτυξης αλγών ή φυτοπλαγκτόν, αφού λόγω μορφολογίας της ακτής επιτυγχάνεται επαρκής ανανέωση των υδάτων. Παρ' όλα αυτά, το μικρό βάθος των υδάτων αποτελεί ευνοϊκό παράγοντα για την εμφάνιση ευτροφικών φαινομένων. Επιπλέον, η ακτή επηρεάζεται από την απορροή ρυπαντικών φορτίων των κύριων θρεπτικών συστατικών αζώτου και φωσφόρου, που συμβάλλουν στην ανάπτυξη αλγών και ευνοούν την εξέλιξη ευτροφικών φαινομένων. Συνεκτιμώντας τα παραπάνω εκτιμάται υψηλός βαθμός επικινδυνότητας εμφάνισης μακροφυκών και φυτοπλαγκτόν.

Διερεύνηση έκτακτων συνθηκών

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία των ανέμων και της βροχόπτωσης για την περιοχή, κατά την κολυμβητική περίοδο δεν εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα και επομένως δεν αναμένεται ιδιαίτερη επιβάρυνση της θαλάσσιας περιοχής από απορροές ομβρίων ή μεταφορά ρύπων λόγω ισχυρών ανέμων.

Μέτρα αντιμετώπισης

Σε περίπτωση εμφάνισης φαινομένων ρύπανσης των υδάτων ή επιβάρυνσης του περιβάλλοντος της ακτής κολύμβησης, ενεργοποιείται μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη και την ασφάλεια των λουομένων.
Ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων είναι ο Δήμος ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ.
Στις επανορθωτικές ενέργειες περιλαμβάνονται:

• Ενημέρωση του κοινού για την ρύπανση και την εκτιμώμενη διάρκεια αυτής.
• Έκδοση απόφασης προσωρινής διακοπής της κολύμβησης (εάν κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες).
• Συνέχιση της παρακολούθησης των υδάτων, σύμφωνα με το αντίστοιχο πρόγραμμα παρακολούθησης που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της Οδηγίας 2006/7/Ε.Κ., και λήψη πρόσθετου δείγματος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το περιστατικό έχει λήξει. Σε περίπτωση που το πρόγραμμα παρακολούθησης προβλέπει λήψη δείγματος στην περίοδο εμφάνισης της βραχυπρόθεσμης ρύπανσης, το δείγμα αυτό μπορεί να εξαιρεθεί και να αντικατασταθεί από ένα πρόσθετο δείγμα, το οποίο θα ληφθεί 7 ημέρες μετά την εξάλειψη του φαινομένου

Για τη μείωση του φορτίου θρεπτικών που απορρέει στην παράκτια περιοχή και προέρχεται από γεωργικές δραστηριότητες συνίσταται η εφαρμογή των αρχών του Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση των εφαρμοζόμενων ποσοτήτων λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Αναφορικά με τον περιορισμό της πιθανότητας εμφάνισης του φαινομένου του ευτροφισμού, πρέπει να ληφθούν και επιπρόσθετα μέτρα που να αφορούν την αποφυγή χρήσης απορροφητικών βόθρων και την υιοθέτηση της κατασκευής κατάλληλων μεμονωμένων συστημάτων αποχέτευσης λυμάτων σε περιοχές που δεν εξυπηρετούνται από αποχετευτικό δίκτυο και κεντρική εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων.

Σημειώνεται πως για τη γενικότερη βελτίωση της ποιότητας του ποταμού Χαβρία έχει ήδη συνταχθεί και εγκριθεί μελέτη απορρύπανσής του.

Σχετικά με την αυξημένη παρουσία κατασκηνωτών επί της παραλίας συνίσταται η τήρηση των κανονισμών λειτουργίας της ακτής και σε κάθε περίπτωση η συστηματική χρήση των κάδων συλλογής απορριμμάτων, καθώς και η τακτική αποκομιδή αυτών.

Γενικά συνιστάται η αποφυγή κολύμβησης εντός των λιμανιών, των μόνιμων αγκυροβολίων και των ναυπηγείων, 200 μ. εκατέρωθεν από τα στόμια εκβολής των αγωγών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, στις εκβολές αγωγών ομβρίων υδάτων μετά από έντονη βροχόπτωση, καθώς και στις εκβολές ρεμάτων συνεχούς ροής.

Στοιχεία επικοινωνίας και πηγές περαιτέρω ενημέρωσης

Χρήσιμες Συνδέσεις

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Ποιότητα υδάτων κολύμβησης: ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/index_en.html
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - Κατάσταση υδάτων κολύμβησης: www.eea.europa.eu/themes/water/status-and-monitoring/state-of-bathing-water
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: Κεντρικό Αποθετήριο Δεδομένων: cdr.eionet.europa.eu/gr/eu/nbwd
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος –Παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα και των νερών κολύμβησης (Εye on Earth): eyeonearth.eu/home.aspx
Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής: www.ypeka.gr
Υπουργείο Τουρισμού: www.yppo.gr
Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία: www.hnms.gr/hnms/greek/index_html
ΥΠΕΚΑ - Εθνικό Δίκτυο Πληροφοριών Περιβάλλοντος (ΕΔΠΠ): www.e-per.gr
Περιοχές δικτύου Natura 2000: http://www.minenv.gr/1/12/121/12103/g1210300_03.html
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών: www.hcmr.gr
Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων: www.ekby.gr
Γαλάζιες σημαίες: www.eepf.gr/blueflag
ΕΟΤ: www.visitgreece.gr/portal/site/eot
Περιφέρεια ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ: http://www.pkm.gov.gr/
Δήμος ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ: www.polygyros.gr

Το Πρόγραμμα «Ταυτότητες ακτών κολύμβησης» για το έτος 2011 χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) του ΕΣΠΑ 2007-2013, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Για πρόσθετες πληροφορίες και ενημέρωση για το πρόγραμμα και τις κολυμβητικές ακτές της χώρας, υποβολή σχολίων, παρατηρήσεων και ανταλλαγή απόψεων επισκεφτείτε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση www.bathingwaterprofiles.gr